افت نظام آموزشی در امریکا

این یادداشت را در تاریخ 18/9/1392 برای روزنامه اعتماد نوشتم (لینک)
بر اساس جدید ترین گزارش برنامه بین المللی سنجش و ارزیابی دانش آموزان (PISA)، دانش آموزان در امریکا با سقوط چند پله یی در رده بندی جهانی، نگرانی تحلیلگران و استراتژیست های این کشور را برانگیختند. سازمان اقتصادی همکاری و توسعه (OECD) هر سه سال یک بار و از بین 65 کشور جهان اقدام به تهیه رده بندی کیفیت آموزشی و توان دانش آموزان در شاخه های مختلف می کند و طبق آخرین گزارش این سازمان که چند روز پیش منتشر شد، دانش آموزان امریکا از رتبه یازدهم از نظر میزان مطالعه به بیست و یکم، از رتبه بیستم به بیست و چهارم در علوم و از رتبه بیست و پنجم به سی و یکم در ریاضیات سقوط کردند. (فری اینترپرایز، سوم دسامبر 2013) .
  
    نگرانی از سقوط رتبه امریکا را می توان در چارچوب تحلیل هایی ارزیابی کرد که در سال های اخیر پیرامون از دست رفتن هژمونی امریکا در ابعاد مختلف ارائه و منتشر می شود. برخی بر این باورند که امریکا همچنان قدرت بلامنازع در عرصه تولید علم خواهند ماند اما در حیطه اقتصادی و نظامی، توان این کشور توسط قدرت های نوظهوری چون چین و هند و... به چالش گرفته خواهد شد. فرید زکریا در کتاب « چهان پسا امریکایی» بر این نکته انگشت می گذارد که این کشور تا مدت های طولانی همچنان قدرت برتر را خواهد داشت و چالش و جدال آمارها حکایت از خیزش دیگران است نه سقوط امریکا. وی با وجود تاکیدی که بر رشد چشمگیر نظام های آموزشی در اقتصادهای نوظهور دارد، آموزش عالی در امریکا را بی نظیر می داند و وجود هشت دانشگاه امریکایی در میان 10 دانشگاه برتر جهان را شاهدی بر ادعایش قرار می دهد. اوعطش نخبگان برای مهاجرت و تحصیل در امریکا که علاوه بردلایل علمی، جاذبه های اجتماعی و اقتصادی و شوق به زیستن در این کشور را هم با خود دارد، به عنوان موتور محرکی قلمداد می کند که تا دهه های متمادی می توان پیشرو بودن این کشور در تولید علم را تضمین کند. با این وجود واقعیت آن است که نظام آموزشی پیش از دانشگاه در کشورهایی چون ژاپن و استرالیا بسیار پیشرفته و برنامه ریزی شده است و با ترکیب عناصری چون مدیریت دقیق و سختکوشی به سرعت در حال فاصله گرفتن از کشورهای دیگر هستند. از طرفی می توان به این نکته اشاره کرد که در جست وجوی کشور مقصد برای مهاجرت تحصیلی، امریکا چون گذشته بی رقیب نیست و در سال های اخیر کشورهایی چون استرالیا، کانادا، مالزی و حتی هند رقبایی جدی در این زمینه محسوب می شوند. چنانچه شرایط مهاجر پذیری در این کشورها را که به مراتب سهل تر از امریکاست در نظر داشته باشیم، آنگاه شتاب علمی غول های نوظهور و نزدیک شدن به جایگاه امریکا در آموزش عالی را چندان دور از ذهن تصور نمی کنیم.