درس‌های اقتصادی که باید از شیلی آموخت
این مقاله را برای سایت پیام نو و در تاریخ ۳۰/۸/۱۳۹۲ نوشتم.
بحث بر سر تاثیرات متقابل اقتصاد و سیاست در یک جامعه خاص ، قدمتی بسیار طولانی دارد و اندیشمندان بسیاری را به پژوهش واداشته است . عموما این سوال مطرح بوده است که آیا جامعه باز و سیاست دموکراتیک باعث شکوفایی اقتصادی می شود یا اینکه برعکس ، رشد اقتصادی به دنبال خود توسعه سیاسی را به ارمغان می آورد ؟ نظریه پردازانی مانند لیپست ، هانتینگتون ، فوکویاما و … بر این باورند که دموکراسی در جوامعی که از نظر اقتصادی عقب مانده هستند ، یا ممکن نیست یا عمری کوتاه و ناپایدار دارد . اما در جوامع پیشرفته صنعتی به دلیل قدرت جامعه مدنی و گروههای موثر ، دولت ناچار از چانه زنی با طبقات اجتماعی مختلف برای پیشبرد سیاست های خود در ابعاد و حیطه های مختلف است و به این ترتیب از یکه تازی و قیم مآبی در جامعه دست بر می دارد .
ادامه مطلب ...
«پس از امریکا» وجود دارد؟
این یادداشت را در تاریخ 6/6/1391 برای روزنامه اعتماد نوشتم . (لینک)
«جهان پساامریکایی» نام کتابی است از فرید زکریا که با اشاره نویسنده به سه جابه جایی بزرگ قدرت در 500 سال گذشته آغاز می شود: جابه جایی هایی که حیات بین المللی، سیاست، فرهنگ و اقتصاد را هم متاثر از خود می سازد. وی نخستین جابه جایی را پیدایش جهان غرب می داند که از قرن پانزدهم شروع شد و در اواخر قرن هجدهم شتابی خارق العاده گرفت. او دومین جابه جایی بزرگ در اواخر قرن هجدهم را ظهور ایالات متحده امریکا می داند که بعد از صنعتی شدن تبدیل به بزرگ ترین قدرت بعد از امپراتوری روم شد و در بیشتر سال های قرن بیستم بر اقتصاد، سیاست و فرهنگ جهانی مسلط بود و در 20 سال گذشته این سلطه بی مناقشه و در تاریخ مدرن بی سابقه بوده است. فرید زکریا اعتقاد دارد که ما اینک در سومین دوره جابه جایی قدرت قرار داریم که می توان آن را «خیزش دیگران» نام نهاد.
ادامه مطلب ...
«جهان پساامریکایی» نام کتابی است از فرید زکریا که با اشاره نویسنده به سه جابه جایی بزرگ قدرت در 500 سال گذشته آغاز می شود: جابه جایی هایی که حیات بین المللی، سیاست، فرهنگ و اقتصاد را هم متاثر از خود می سازد. وی نخستین جابه جایی را پیدایش جهان غرب می داند که از قرن پانزدهم شروع شد و در اواخر قرن هجدهم شتابی خارق العاده گرفت. او دومین جابه جایی بزرگ در اواخر قرن هجدهم را ظهور ایالات متحده امریکا می داند که بعد از صنعتی شدن تبدیل به بزرگ ترین قدرت بعد از امپراتوری روم شد و در بیشتر سال های قرن بیستم بر اقتصاد، سیاست و فرهنگ جهانی مسلط بود و در 20 سال گذشته این سلطه بی مناقشه و در تاریخ مدرن بی سابقه بوده است. فرید زکریا اعتقاد دارد که ما اینک در سومین دوره جابه جایی قدرت قرار داریم که می توان آن را «خیزش دیگران» نام نهاد.
افت نظام آموزشی در امریکا
این یادداشت را در تاریخ 18/9/1392 برای روزنامه اعتماد نوشتم (لینک)
بر اساس جدید ترین گزارش برنامه بین المللی سنجش و ارزیابی دانش آموزان (PISA)، دانش آموزان در امریکا با سقوط چند پله یی در رده بندی جهانی، نگرانی تحلیلگران و استراتژیست های این کشور را برانگیختند. سازمان اقتصادی همکاری و توسعه (OECD) هر سه سال یک بار و از بین 65 کشور جهان اقدام به تهیه رده بندی کیفیت آموزشی و توان دانش آموزان در شاخه های مختلف می کند و طبق آخرین گزارش این سازمان که چند روز پیش منتشر شد، دانش آموزان امریکا از رتبه یازدهم از نظر میزان مطالعه به بیست و یکم، از رتبه بیستم به بیست و چهارم در علوم و از رتبه بیست و پنجم به سی و یکم در ریاضیات سقوط کردند. (فری اینترپرایز، سوم دسامبر 2013) .
ادامه مطلب ...
بر اساس جدید ترین گزارش برنامه بین المللی سنجش و ارزیابی دانش آموزان (PISA)، دانش آموزان در امریکا با سقوط چند پله یی در رده بندی جهانی، نگرانی تحلیلگران و استراتژیست های این کشور را برانگیختند. سازمان اقتصادی همکاری و توسعه (OECD) هر سه سال یک بار و از بین 65 کشور جهان اقدام به تهیه رده بندی کیفیت آموزشی و توان دانش آموزان در شاخه های مختلف می کند و طبق آخرین گزارش این سازمان که چند روز پیش منتشر شد، دانش آموزان امریکا از رتبه یازدهم از نظر میزان مطالعه به بیست و یکم، از رتبه بیستم به بیست و چهارم در علوم و از رتبه بیست و پنجم به سی و یکم در ریاضیات سقوط کردند. (فری اینترپرایز، سوم دسامبر 2013) .
اوکراین، سرگردان میان شرق و غرب
این یادداشت را در تاریخ 5/12/1392 برای روزنامه اعتماد نوشتم (لینک)
فروپاشی دیوار برلین و انقلاب های اروپای شرقی و در نهایت سقوط اتحاد جماهیر شوروی و استقلال جمهوری های رنگانگ آن اگرچه روسیه را نیز از سلطه مخرب کمونیسم رهانید، اما در مقابل این کشور را با بحران هویت بزرگی مواجه کرد. این کشور داعیه دار رهبری شرق بود. از سویی پاکسازی آثار کمونیسم از اقتصاد و اجتماع این کشور، راه را بر سرازیر شدن شیوه های غربی در همه جنبه های حیات مردم این کشور باز می کرد و از سوی دیگر دست شستن از میراث شوروی در روابط بین الملل تصمیمی دشوار و همچون جدا کردن عضوی از بدن سخت و دردناک بود. این کشور جایگاه خود در ارتباط با جمهوری های سابق شوروی را موقعیت «برادر بزرگ تر» تعریف کرده و به شکل های مختلف تلاش کرده تا اوضاع سیاسی و اقتصادی آنها را تحت کنترل داشته باشد. اگرچه این گونه عملکردها از جانب روسیه را می توان در ارتباط با کشورهای دیگر مخصوصا در خاورمیانه هم مشاهده کرد، اما به شکل اخص روسیه کشورهای جدا شده از شوروی را حیاط خلوت خود می داند و در تلاش است تا با وجود وابستگی اقتصادی که به غرب و خصوصا امریکا دارد، در عین حال به آنها بقبولاند که هژمونی او در این منطقه را به رسمیت بشناسند.
ادامه مطلب ...
فروپاشی دیوار برلین و انقلاب های اروپای شرقی و در نهایت سقوط اتحاد جماهیر شوروی و استقلال جمهوری های رنگانگ آن اگرچه روسیه را نیز از سلطه مخرب کمونیسم رهانید، اما در مقابل این کشور را با بحران هویت بزرگی مواجه کرد. این کشور داعیه دار رهبری شرق بود. از سویی پاکسازی آثار کمونیسم از اقتصاد و اجتماع این کشور، راه را بر سرازیر شدن شیوه های غربی در همه جنبه های حیات مردم این کشور باز می کرد و از سوی دیگر دست شستن از میراث شوروی در روابط بین الملل تصمیمی دشوار و همچون جدا کردن عضوی از بدن سخت و دردناک بود. این کشور جایگاه خود در ارتباط با جمهوری های سابق شوروی را موقعیت «برادر بزرگ تر» تعریف کرده و به شکل های مختلف تلاش کرده تا اوضاع سیاسی و اقتصادی آنها را تحت کنترل داشته باشد. اگرچه این گونه عملکردها از جانب روسیه را می توان در ارتباط با کشورهای دیگر مخصوصا در خاورمیانه هم مشاهده کرد، اما به شکل اخص روسیه کشورهای جدا شده از شوروی را حیاط خلوت خود می داند و در تلاش است تا با وجود وابستگی اقتصادی که به غرب و خصوصا امریکا دارد، در عین حال به آنها بقبولاند که هژمونی او در این منطقه را به رسمیت بشناسند.
آرمانگرایی و عدالت از نگاه فون هایک
این مقاله را در تاریخ 4/10/1386 برای روزنامه اعتماد نوشتم (لینک)
فریدریش فون هایک سنت فرانسوی آزادی و مدرنیته را بنیان نظریه پردازی هایی می داند که بر تاسیس عقلانی نهادهای مدرن تاکید می کند. آیا این سنت چند ساله معلول خلقیات فرانسوی است؟ داریوش شایگان در یکی از گفت وگوهایش با رامین جهانبگلو در مقایسه ذهنیت فرانسوی و انگلیسی چنین می گوید: فرانسوی سخنگویی بلیغ است، خوب استدلال می کند و در چندین زمین بازی می کند. از آنجا که انسانی فرهنگی است به راحتی از موضوعی به موضوع دیگر می رود و به یمن موهبت استعدادی که در جدل پردازی دارد، می تواند حکم قطعی صادر و آن را به دیگران هم تلقین کند. اما آنچه مایه قوتش است، نقطه ضعفش نیز هست زیرا این احکام قطعی قالبی اند و به ندرت بر داده ها و تجربه ها متکی هستند غاماف انگلیسی را می توان حیرت زده کرد اما نمی توان او را به این ترتیب متقاعد کرد. برای متزلزل کردن یک انگلیسی باید دلایل مهمی را برایش ثابت کرد.(زیر آسمان های جهان، ص 27)
ادامه مطلب ...
فریدریش فون هایک سنت فرانسوی آزادی و مدرنیته را بنیان نظریه پردازی هایی می داند که بر تاسیس عقلانی نهادهای مدرن تاکید می کند. آیا این سنت چند ساله معلول خلقیات فرانسوی است؟ داریوش شایگان در یکی از گفت وگوهایش با رامین جهانبگلو در مقایسه ذهنیت فرانسوی و انگلیسی چنین می گوید: فرانسوی سخنگویی بلیغ است، خوب استدلال می کند و در چندین زمین بازی می کند. از آنجا که انسانی فرهنگی است به راحتی از موضوعی به موضوع دیگر می رود و به یمن موهبت استعدادی که در جدل پردازی دارد، می تواند حکم قطعی صادر و آن را به دیگران هم تلقین کند. اما آنچه مایه قوتش است، نقطه ضعفش نیز هست زیرا این احکام قطعی قالبی اند و به ندرت بر داده ها و تجربه ها متکی هستند غاماف انگلیسی را می توان حیرت زده کرد اما نمی توان او را به این ترتیب متقاعد کرد. برای متزلزل کردن یک انگلیسی باید دلایل مهمی را برایش ثابت کرد.(زیر آسمان های جهان، ص 27)