توریسم ساحلی ترکیه چگونه توسعه یافت ؟

این مطلب را در تاریخ 16 دی ماه 92 برای ماهنامه صنعت و توسعه ترجمه کردم . (لینک)

مقدمه: بعد از جنگ‌های طولانی بین سال‌های 1911 و 1922‌، ترکیه در سال 1923 تبدیل به جمهوری شد، اما در جبهه اقتصادی تقریبا هفت سال طول کشید تا این کشور بر سیاست‌های اقتصادی خود مسلط شده و آن را کنترل کند‌.

متاسفانه رکود اقتصادی بزرگ در سال 1929 ترکیه را درست در زمانی تحت‌تاثیر قرار داد که این کشور به سرمایه‌گذاری‌های جدید ساخت و ساز و امور زیربنایی و مدرن‌سازی کشاورزی و امور زیر‌بنایی خود احتیاج مبرم داشت‌. با توجه به اینکه بسیاری از بخش ها توسط خارجی ها اداره می‌شد‌، ترک‌ها در سال‌های ابتدایی دهه بیست به فعالیت‌های اقتصادی خرد و فرعی محدود شده بودند‌.

 

ادامه مطلب ...

کدام یک لازم است؟ دموکراسی یا توسعه

این یادداشت را برای روزنامه ابتکار نوشتم . ( لینک)
همراه با صدور احکام زندان و اعدام برای اعضای اخوان المسلمین مصر، نگرانی از برقراری دیکتاتوری در این کشور نیز پای ثابت تحلیلهای رسانه های منطقه شده است.اما آیا نگرانی از فقدان «دموکراسی» در منطقه ای که افراد به خاطر مذهب و عقیده خود سربریده می‌شوند، نگرانی منطقی و موجهی است؟ و آیا وجود دموکراسی می‌تواند مانع فجایع عجیب و باورنکردنی در منطقه شود؟ به باور نگارنده پاسخ چنین پرسشی منفی است و دلایل متعددی در اثبات این ادعا وجود دارد. خاورمیانه نتوانسته است در کنار نهادهای ریشه دار و قدرتمند سنتی، نهادهای مدرن و موثر جدیدی ایجاد کند و این مسئله، انزوا و ضعف مفاهیم مدرن و امروزی را باعث شده است.در چنین وضعیتی گرایشهای متفاوت مذهبی دموکراسی را به وسیله ای برای غلبه بر یکدیگر تنزل داده و با استفاده از جمعیت هواداران خود از آن به عنوان ابزار سلطه و برتری استفاده می‌کنند. معدود نهادهای مدرن ایجاد شده در کشورهای منطقه که نقش نیم بند خود را در این زمینه ایفا کرده اند، ارتش مصر و ترکیه و یا دانشگاههای برخی از کشورهای خاورمیانه هستند. ارتش مصر در جریان انقلاب اخیر این کشور ابتدا در موضع بی طرفی قرار گرفت اما با جدی شدن خطر سقوط مصر به ورطه افراط گرایی اسلامی، دست به دخالت نظامی زده و کشور را از کنترل اخوان المسلمین خارج نمود. اما ارتش ترکیه که پاسدار سکولاریسم این کشور می‌باشد، توسط دولت اسلامگرای ترکیه که کارآمدی اقتصادی و مقبولیت عمومی مناسبی دارد تضعیف شده و روز به روز از نقش آن در این کشور کاسته می‌شود.
هنوز هم در بسیاری از جوامع عرب خاورمیانه، ساختار قبیله ای و عشیره ای کماکان برقرار است و مناسبات اجتماعی، اقتصادی و حتی حقوقی مخصوص به خود را در ارتباط با اعضای عشیره حفظ کرده است. افراد در اینگونه شرایط مطیع ضوابط اجتماعی هستند که غالبا از جانب «شیخ» نمایندگی می‌شود و حتی اختلافات میان خود را پیش از آنکه به محکمه های متعارف عرفی ارجاع دهند،در میان خود و با ریش سفیدی بزرگان حل می‌کنند. در خبرها و تحلیل هایی که از جنگ و نزاع داخلی در کشورهای منطقه وجود دارد، بارها و بارها به نقش قبایل و یا مذاکرات دولتها با قبایل و عشایر اشاره می‌شود که حاکی از نقش گریزناپذیر آنها در معادلات سیاسی است.
در چنین شرایطی وجود دموکراسی و انجام انتخابات نمی‌تواند ابزاری موثر در برقراری نظم و جلوگیری از کشتارهای فرقه ای باشد و حتی در برخی مواقع به خاطر غلظت گرایشهای مذهبی و فرقه ای، دموکراسی اسباب ایجاد نزاع و درگیری نیز می‌شود. تجربه کشورهای حاشیه خلیج فارس هم نشان می‌دهد که موفقیت اقتصادی و رفاه و آسایش نسبی مردم نقش به سزایی در ثبات و آرامش این جوامع دارد، در حالی که دموکراسی چنین کارکردی نداشته است. برای رفع ساختاری موانع دموکراسی به حکومتهای مدرن و قدرتمندی نیاز است که بتوانند دست به تاسیس نهادهای عرفی و تقویت آنها بزنند، مناسبات عشیره ای و دادگاههای قبیله ای را جمع آوری کنند، با ایجاد اشتغال استقلال کاری و اقتصادی افراد را تا اندازه ای تامین نموده و آنها را از سلطه کاست های اجتماعی رهایی دهند و فرهنگ تساهل و مدارا را با تکیه بر ابزار و دستگاه تبلیغاتی دولت ترویج دهند. چنین حکومت و دولتی طبیعتا در نزاع ایدئولو‍ژیک و فرقه ای بین گروههای مختلف بی طرف است. مقایسه وضعیت فعلی جوامع عربی با دوران پیش از انقلاب آنها نیز بیانگر این موضوع است که دیکتاتوریهای با ثبات و سکولار و توسعه گرا در قیاس با دیگر انواع حکومت، شرایط بهتری برای زندگی افراد در خاورمیانه ایجاد می‌کنند.

بایسته‌های فرهنگی و آموزشی توسعه در ایران

این مقاله پیش از این در چهار قسمت ( 1 - 2 - 3 - 4 ) و در سایت سخن معلم منتشر شده است.

در این نوشتار فرض بر آن است که «توسعه یافتگی»، اولاً، دارای دو بُعد مادی (رشد اقتصادی، رفاه عمومی، قدرت ملی، بهداشت و سلامت و ...) و معنوی (غنای فرهنگی، احساس مسئولیت، حکومت مردمی و ...) می‌باشد، ثانیاً توسعه مفهومی انسانی است که در حیطه انسان و در رابطه با نیازها و علایق وی مطرح می‌شود و تشخیص وضعیت‌های توسعه یافتگی یا توسعه نیافتگی نیز ناگزیر بر عهده اجماع انسان‌ها و توجه به آمار و ارقام است و ثالثاً به لحاظ تاریخی کشورهای پیشرفته غربی کشورهایی هستند که زودتر از سایر کشورها، توسعه به مفهوم مدرن آن را درک کردند و از این رو مبنای سنجش بسیاری از ملت‌ها برای توسعه، میزان نزدیک شدن به وضعیت (غالباً مادی و اقتصادی) غرب می‌باشد. از طرفی راه‌های حرکت به سمت توسعه نیز در بیشتر مواقع، الگوبرداری و تقلید از مدل غرب است. ناگفته نماند که تلاش برخی کشورها با استفاده از ایدئولوژی‌های مختلف برای استفاده از تکنولوژی غرب و در عین حال جلوگیری از گسترش ارزش‌های فرهنگی آن، تاکنون نتیجه چندانی نداشته و این امر فرضیه یکپارچگی و تفکیک‌ناپذیری جنبه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری غرب را تقویت می‌کند.

 

ادامه مطلب ...

امارات متحده عربی ، اتحاد شکننده

این مطلب در اسفند 92 در سایت نفتنا منتشر شده است .

امارات متحده عربی در ذهن ما ایرانیان با واژه هایی چون دوبی، خرید و تفریح قرین و عجین شده است . نزدیکی این کشور به ایران و هزینه تقریبا کمی که مسافرت به دوبی در قیاس با کشورهای دیگر برای ایرانیان دارد، و نیز فقدان قوانین دست و پا گیر در زمینه سرمایه گذاری، باعث شده است تا جمعیت زیادی از ایرانیان یا به شکل موقت و به عنوان سفر و یا به شکل دائم و به عنوان سرمایه گذار در این کشور حضور داشته باشند . این مسئله تا بدان جا پیش رفته است که دوبی به نامی آشنا در گفتگوها و محاورات مردم تبدیل شده و به عنوان مثال در شکایت از عدم وجود مدیریت مناسب اقتصادی در ایران،به فرار سرمایه ها به دوبی اشاره های فراوان می شود و یا بارها شنیده ایم و می شنویم که در اغلب فروشگاهها برای اغوا و تشویق مشتری به خرید، فروشنده از سفر اخیر خود به دوبی و خرید این اجناس از فروشگاههای آنجا سخن می گوید!

  ادامه مطلب ...

بحران منابع یا بحران مدیریت متمرکز ؟

این مقاله ابتدا در تاریخ سیزدهم دی ماه نود و سه در روزنامه تعادل منتشر شده است .لینک در اقتصادآنلاین . لینک در سخن معلم .

این روزها اخبار مربوط به آموزش و پرورش همراه با اتفاقات ناخوشایندی در حوزه روابط شاگرد و معلم در ذهن خواننده و شنونده تداعی می شود . تنبیه فیزیکی منجر به جرح دانش آموزان، کشتن معلم بروجردی توسط شاگرد دبیرستانی و اخباری از این دست را می توان جزیی جدایی ناپذیر از اخبار مربوط به نهادی محسوب کرد که متولی تعلیم و تربیت فرزندان مردم بوده و اهداف فرهنگی و ایدئولوزیک خاصی نیز برای خود ترسیم نموده است . در کنار این معضل، همه ساله و در فصل ثبت نامها شاهد تنش بین والدین و مدیران مدارس بر سر اخذ وجوهی هستیم که بر اساس اصل سی قانون اساسی گرفتن آن به صراحت رد شده است اما مدیران و مسئولان مدارس با اشاره به مشکلات مالی مدارس و هزینه های جاری، بر گرفتن آن تحت عناوین متفاوت و متنوع اصرار دارند . کمبود منابع و ناتوانی مدارس در تامین هزینه های جاری و اولیه خود در حالی است که   سرانه تمام شده امسال (سال 93) آموزش و پرورش برای هر دانش آموز 1850000 یک میلیون و هشتصد و پنجاه هزار تومان بوده است.(1)

 

ادامه مطلب ...